نگرانی و کرونا

این روزا زیاد این کلمه رو می شنویم که نگرانم، دلشوره دارم و اصطلاحاتی از این دست اما نگرانی واقعا چیست و با ما چکار می کند؟
تعریف نگرانی سخته ولی هر فکری که این سه خصوصیت را داشته باشد می توان تحت عنوان نگرانی تعریف کرد.
1- آینده مداری: یعنی فکر در مورد آینده و اینکه چه اتفاقاتی پیش خواهد آمد. این روزها برای همه ما اتفاق افتاده که ساعت ها به این فکر کردیم اگر کرونا بگیریم چه اتفاقی می افته؟ اگر بچه هام کرونا بگبرین چی؟ آیا خوب میشیم یا نه؟ و …
2- فاجعه سازی: دومین خصوصیت نگرانی به فاجعه تبدیل کردن یک فکر است. مثل اینکه من اگر کرونا بگیرم صد در صد می میرم. اگر یکی از خانواده ما کرونا بگیرن بدبخت میشیم و هممون بیمار میشیم؟ و …
3-افکار کلامی: نگرانی نشخوار مداوم یک سری فکر است که ما به صورت کلامی به خودمان می گوییم بیاید به این سوال جواب دهیم؟ شما اگر بخواهید یک معلم خصوصی برای فرزندتان انتخاب کنید چه کسی را انتخاب می کنید؟ حتما معلم که با سواد باشد، قدرت انتقال مطلب را داشته باشد و …اما معلم خصوصی شما در زندگی خودتان کیست؟؟ آیا معلم خصوصی ما همان جملاتی نیستند که از صبح تا شب با خودمان مرور می کنیم.
قصدم از این مثال این بود که به این پی ببرید چقد افکار ما در زندگی روزمره ما تاثیر گذار هستند.
پس نگرانی یعنی زیاد حرف زدن ما با خودمان درباره وقایع منفی که می ترسیم در آینده رخ دهند.
قطعا با این تعریف یک سری نگرانی ها کمک کننده هستند و یک سری نگرانی ها درد سر ساز، نگرانی های کارساز به ما کمک می کنند که به یک اقدام دست بزنیم به عنوان مثال من نگران سلامت خانواده ام هستم و سطوح را خوب گند زدایی می کنم اما نگرانی دردسر ساز دست و پای ما را می بندد و ما ساعت ها در مورد یک اتفاق فکر می کنیم اما هیچ کاری برایش انجام نمی دهیم. و اینکه نگرانی دردسر ساز بر چیزهایی که بعید است اتفاق بیفتند تمرکز می کند مثل اینکه آمارها نشان می دهد کودکان کرونا نمی گیرند یا اگر بگیرند به شدت بزرگسالان نیست ولی من ساعت ها بابت اینکه فرزندانم کرونا بگیرند نگرانم و غصه می خورم.
نگرانی باعث یک سری رفتارهای آسیب رسان در ما میشود از جمله
1- وارسی و تکرار کردن زیاد مثل اینکه از صب تا شب چندین بار سطوح رو گند زدایی کنم حتی اگر هیچ کدام از چیزهایی که نیاز به گند زدایی است اتفاق نیفتاده باشند و مداوم بررسی کنم که آیا مثلا کلید پریزها تمیز هستند یا نه
2-آماده سازی افراطی: مثل تمیز کردن های افرطی وسایلی که خرید کردیم و به خانه آوردیم. یا شستن افراطی دستانمان.
3- وجدان گرایی افراطی: اینکه سخت مراقبیم که اتفاق بدی برای کسی نیفتد. اگر کسی مریض بشه مقصرش منم. من باید تمام خونه و خریدها رو ضدعفونی کنم. باید ماشین همسرم را ضد عفونی کنم و …
4- اطمینان طلبی: اینکه آیا کاملا تمیز شده و دایم از بقیه پرسیدن که آیا به نظرتون الان دستام تمیزه و ..
و همه این ها علایم نگرانی دردسر ساز هستند.
همون طوری که متوجه شدین نگرانی دردسر ساز خیلی آسیب زنه و به جای اینکه به ما کمک کنه سلامت بمونیم خودش سلامتی ما رو به خطر می اندازه.
تا حالا یک سگ شما رو دنبال کرده؟؟ اگر وقتی یه سگ پشت سرتونه شما بدویین چه اتفاقی میوفته؟؟ اون تندتر دنبالتون می کنه؟ اگر نگرانی ها همون سگ باشن وقتی شما طبق اونا عمل می کنین چه اتفاقی میوفته؟ درسته اونا بیشتر و بزرگتر میشن و شما هر روز ناتوان تر.
اینو می دونین که ما روزی 4000 تا فکر از سرمون رد میشه (که حتما بینشون اتفاقات بد مثل مرگ همسر، مادر و … هم هستند) حالا ما اگر بخوایم به این 4000 تا فکرمون فکر کنیم و براشون نگران بشیم چه اتفاقی برامون میوفته؟؟
اما چکار میشه کرد؟ بزارین ذهنتون مثل یه آسمون باشه اینجوری که از صب تا شب شاید 1000 تا هواپیما ملیون ها پرنده و ابر و … تو آسمون میان و میرن ولی آسمون به هیچ کدوم اونا گیر نمیده که از کجا اومدی کجا میری؟ واسه چی اومدی و .. آسمون فقط اونا را نگاه می کنه و اونا رد میشن حالا بیاین یه لحظه همه فکرامون رو نگاه کنیم بزارین بیان و برن عین یه خیابون که ماشینا ازش رد میشن بیاین به فکرایی که خصوصیت نگرانی رو دارن نگاه کنیم و بهشون گیر ندیم چه اتفاقی میوفته؟؟
همین الان میشه یه قند بردارین اونو نگاهش کنین. به رنگش، به نوری که بهش می خوره، بوش کنین، قشنگ اونو تو دستتون بچرخونین و لمسش کنین، قند رو کامل تو دستتون بچرخونین و ببینینش، حالا قند رو بزارین دهنتون، مزه اش رو احساس کنین، با کدوم قسمت دهنتون در ارتباطه، با کجای دهنتون شیرینیشو احساس می کنین، تو دهنتون الان چه اتفاقی داره میوفته؟ زبونتون چه حسی داره؟ به آب شدن قند توجه کنید؟ به بزاقتون که الان زیاد شده اجازه بدین کم کم قند تو دهنتون آب شه همین جوری توجه کند که قند چه جوری اب میشه و از دهنتون به سمت حلقتون میره و بزارین تا خود قند کم کم تموم شه. چه اتفاقی افتاد تا حالا اینجوری قند خورده بودین؟ آیا وقتی داشتین قند می خوردین حواستون به جز قند به چیز دیگه ای بود؟ آیا این بین نگران بودین؟
چقد اتفاق تو زندگیمون میوفته که مثل قند نیاز به مزه مزه کردن دارن ولی سطحی ازش می گذریم. (این روزا کرونا خیلی از این اتفاقات کوچیک رو از ما گرفته شاید وقتی دوباره خواستیم تجربشون کنیم یاد بگیریم مزه مزه شون کنیم؟ نه؟ موافقین؟
امتحان کنید و نتیجه رو بگین.
راضيه ايراندوست دكتري روانشناسي