مقالات و مطالب

خودافشایی مشاور در جلسات مشاوره

?رابطه ای که در جلسات مشاوره برقرار می شود، نوعی رابطه حرفه ای است که به منظور کمک گرفتن مراجع از مشاور شکل می گیرد. به همین دلیل در جلسات مشاوره برخلاف مکالمات روزمره که مانند بازی پینگ پنگ تجارب زندگی شخصی خود را به نوبت برای همدیگر فاش می کنند، لازم نیست که عمل” مبادله متقابل اطلاعات شخصی” اتفاق بیفتد. یعنی، وقتی مراجع داستان زندگی اش را برای مشاور تعریف می کند، لازم نیست که مشاور نیز در اقدامی متقابل، داستان زندگی اش را برای مراجع تعریف کند. برای حفظ رابطه حرفه ای، مشاور باید اطلاعات زندگی شخصی اش را پوشیده نگه دارد و حدالامکان آنها را از دسترس مراجع دور نگه دارد. با توجه به ماهیت تعاملات برقرار شده بین انسانها، طبیعی است که افکاری درباره مشاور به ذهن مراجع خطور کند. مراجعان معمولا این افکار را در جلسات مشاوره فرافکنی می کنند. یعنی، به طور غیرمستقیم به مشاور می گویند که درباره او چه فکر می کنند. مشاورانی که زندگی شخصی شان برای مراجعان پوشیده است شانس بیشتری دارند که افکار و فرافکنی های مراجعین را درست شناسایی کنند. به همین دلیل، این اصل زیاد مورد تاکید قرار می گیرد که “که مشاوران بهتر است از پذیرش اعضای خانواده خود به عنوان مراجع بپرهیزند.
نویسنده:جواد کاربخش

چگونه ارزشمندی خود را بالا ببریم؟

انسان هایی که میگن:
من معتاد بودم ، از زندان ازاد شدم،
دیگه هیچکس منو اونجوری نمی پذیره ،
پس من ارزشمند نیستم دیگه
??????????? یکی میگه وقتی اوضاع زندگیمو،زنمو،پولم رو با دیگران مقایسه میکنم همیشه فکر میکنم اونا از من بهترن پس من ارزشمند نیستم
??????????
یکی دیگه میگه من باید بهترین، موفق ترین، زیبا ترین، خوشتیپ ترین باشم وگرنه خوب نیستم ???????????
اینا و مثال های دیگه همه مضامین طرحواره ی نقصه ، دنبال دلیل گشتن برای خوب نبودن
اول از همه همین که الان هستیم با همین وزن، قیافه، خانواده، تحصیلات و… همین الان برای من پذیرفتی است ممکنه بخوام بهترش کنم اما وقتی ما میگیم من باید عالی باشم تا از خودم خوشم بیاد اون روز هیچوقت نمیرسه،
پذیرش یعنی داشته هاتون رو بنویسید ،
من همین ها رو دوست دارم ،پذیرفتم
خصوصیات اخلاقی،
داشته ها ،
موقعیت ذکر شود (نکته ی قابل ذکر اینه که لطفا تحریف نکنید ، اعتماد به نفس کاذب یعنی تحریف در شناخت خودتون ) واقعی باشید :
مثال:من چاقم ، می پذیرمش من همینجوری خودمو دوس دارم،شاید روزی بهتر شه اما الان هست،،،،
?????????
بعد ازون بنویسید من ارزش مندم چون انسانم ، اینا توانمندی های منه ،اینام نقص هام اما کلیت اون برام ارزشمنده
??????????
۲ اینکه فقط و فقط نظر شماست که مهمه احساس ارزشمندی چیزی نیست که دیگران درمورد شما فکر میکنند
اون چیزیه که شما حس میکنید،
اگه کسی که فکر کند شما زشت هستید خب این نظر ایشونه (همیشه انسان های تضعیف گر اعتماد به نفس وجود دارند کسانی که زخم هاشون رو به شکل تحقیر دیگران فریاد میزنند )
این هیچ ربطی به شخصیت شما نداره ???????????
دلیل احساس بد بودن ذهنیت والد تنبه گره، یعنی اگه در کودکی مرتبا به من گفتن اینجور باش اونجور باش
همون حس بده که یه هو میاد و احساس بی ارزشی میاره ،(من خرابکاری کردم، اون کار خوب نبود)و… برای اروم کردنش باید ما ذهنیت والد نوازشگر بسازیم؛(صدایی که میگه اره کارت خوب نبود تو هم مثل همه کامل نیستی، بیا ازش یاد بگیریم، )
صدایی که ارام کننده است و کودک درون شما رو اروم میکنه برای ساختن صدای مهربون اول باید کارتش رو بنویسد:
مثال:من ارزشمندم گاهی فکر میکنم که بدم وقتایی که….میدونم این یه فکر اغراق امیزه و از صدای مادرم تو ذهن من میاد پس من ارزشمندم ….این کارت رو هر روز بخونید
????????
دلایل تائید و رد خوب نبودن خودتون رو بنویسید؟ چی باعث شده همچین فکری بیاد؟
مثال:من زشتم،خب چند درصد راسته؟ ۳۰ درصد؟۷۰ درصد؟
راه کار دیگه مهربونی با خودمونه:
مثال زیر رو نگاه کنید:
زری میگه من تو زندگی احساس پوچی میکنم و بی کفایتی تو بررسی ها
و ریشه ها برمیگرده به اینکه زری میگه من نمی تونم توی کارهای خونه مثل خانواده همسرم باشم
خب نمی تونی؟ فدا سرت،
این جمله رو خوب یاد بگیریم
فدا سرت
مهربونی با خود یعنی توقع زیاد از خودتون نداشته باشید،
نه شما کامل ترین و بهترین و زیبا ترین میشید نه این شایعه حقیقت داره
(این به معنی بی تفاوتی نسبت به همه چیز نیست این به معنای استفاده از زبان مهربان برای تغییر در خودمونه )
مثال دیگه:نوجوونی که اضطراب اجتماعی داشت میگفت من خرابکارم خرابکار یعنی چی؟ بلد نیستم مودبانه صحبت کنم اخه کدوم ادمی تا حالا خرابکاری نکرده؟ اگه هست بیاد بگه جایزه بگیره همه ی ما عصبانی میشیم، خرابکاری میکنیم، مسخره میشیم دونستن اینکه گاهی باید به اینا خندید
قانون دروغیه همیشه خوب بودن باعث خودسرزنشگریه که مهم ترین ابزار تضعیف خودمونه
عزت نفس یعنی بدونیم ما کامل نیستیم ، و این حتی گاهی خنده داره?
تراژدیه چپه کردن برنج وسط مهمونی،
خراب کردن غذا جلو مادر شوهر
زمین خوردن وسط دانشگاه
و حتی بدترین ها میتونه قصه های خنده داری باشه نه فاجعه بار??? اگه به داستان زری برگردیم اون مرتبا خودش رو به خاطر خرابکاری ها و ناکاملی ها سرزنش میکرد،امروز غذام بد شد، امروز اون حرفو نباید میزدم، و…. پس باید یاد بگیریم خودمونو ببخشیم، حتی گاهی به خودمون بخندیم ( برگرفته از کتاب عزت نفس متیو مک کی مهارت شفقت به خود) ????????????
بعد ازون برنامه ی هدف مند برای زندگیه: یکی از مهم ترین ریشه های احساس ارزشمندی اینه که من مفیدم،
چی میخوام تو زندگی…؟؟؟
چه جوری میتونم بهشون برسم؟؟؟
برنامه ریزی و کم کم عمل کردن به اون
متوجه باشید نوشتم کم کم ،یعنی الان قرار نیست یک شبه پیش بیاد مهم اینه کم کم انجام شه
?????????????????
بحث ناراحت کننده و واقعی اینه که حس پوچی ای که در انسان ها از احساس بی ارزشی میاد وقتی تو کودکی کاشته شده ما باید برای بهتر کردنش مرتب تمرین کنیم یه روز یه بار فایده نداره دوباره ذهنیت والد سرزنشگر برای شما بالا میاد این یه تمرین همیشگیه، که ما باید مهارت خودمونو براش بالا ببریم یعنی دونستن و افتخار به خوبی هامون:
پذیرش بدی هامون،
حس ارزش فرای خوب و بد کردن خودمون ????????????
انسانی که خودشو پذیرفته نسبت به نظر دیگران نسبت به خودش اونقدر ها حساس نیست،
نسبت به ترک شدن ها دیگه اونقد حساس نیست
نسبت به سنش اونقد حساس نیست
نسبت به اون چیزی که اونجور که باید پیش نرفت اونقد حساس نیست
و…….

تغییر الگوی هشدار رسانه ها

نوع هشدار دادن رسانه ها به جامعه درخصوص ویروس کرونا باید از الگوی دردسر ساز به مدل کار ساز تغییر کند.

محمد صالح محسنی استاد دانشگاه و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با بیان این مطلب اظهار داشت: درحال حاضر نوع هشدار و اطلاع رسانی در خصوص ویروس کرونا شکل دردسر ساز دارد به طوری که نمی توان میزان استرس، نگرانی و فشار روانی این پدیده را در جامعه انکار کرد و این درحالی است که این میزان تنش و اضطراب روز به روز افزایش می یابد و هر اطلاعاتی شکل نگرانی درسر ساز به خود می گیرد.

وی تصریح کرد: هم اکنون برخی از افراد جامعه روند زندگی خود را متوقف کرده اند و هر لحظه آخرین اخبار واقعی و حتی شایعات را در فضای مجازی دنبال می کنند که البته همین امر باعث شده هیچ اقدام و عملی نداشته باشند و پیوسته به ابتلا به کرونا خود و خانواده فکر کنند و حتی خود و یا عزیزانش را در شرایط مرگ ناشی از این ویروس تصور کنند موضوعی که در علم روانشناسی به آن نگرانی دردسر ساز می گویند.

وی ادامه داد: البته برخی از کارشناسان و صاحب نظران نیز تلاش می کنند با عباراتی نظیر “نگران نباشید” و “موضوع خاصی نیست” به قولی سطح اضطراب عمومی را کاهش دهند ولی به جای انکار و یا کوچک شمردن کرونا،  باید الگوی نگرانی را به سمت نگرانی های کارساز تغییر داد یعنی به جای القاء افکار منفی و یا انکار واقعیت، جامعه را مجاب کرد تا در این کارزار  دست به اقدام و عمل زده و فعالیت های پیشگیرانه و تغییر سبک زندگی را جدی بگیرد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: برخلاف تصور بسیاری، نگرانی و بدبینی نه تنها چیز بدی نیست بلکه اندازه آن برای دوام و بقای زندگی لازم است، درواقع این خوشبینی مطلق است که باید از آن ترسید!

دکتر صالحی گفت: نگرانی های کارساز از ویژگی‌های مهم ذهنی انسان است که از بدو تاریخ و هوشمند شدن ذهن آدمی، در آن شکل گرفته و تاثیری شگرف و مهم در تداوم نسل بشر، پیش‌بینی خطرات و البته ارتقای دانش و آگاهی انسان نسبت به تهدیدات محیطی داشته و ما را وادار ساخته از مسیر تجربه‌اندوزی، علم آموزی و ارتقای مهارت‌ها و قابلیت‌های خود، به تدریج محیط و شرایط امن‌تر را برای خود بسازد.

این روانشناس ابراز کرد: یک انسان اولیه، وقتی متوجه می‌شد که یک بوته یا گیاه در حال حرکت کردن است این واقعیت محیطی را انکار نمی کرد، چون دریافته بود که این بی‌اعتنایی و عدم توجه به جزئیات و نشانه‌های خطر، ممکن است جان او را تهدید کند. چه بسا پشت بوته‌ای که در حال تکان خوردن بود، حیوانی درنده و گرسنه انتظار او را می‌کشید، به همین دلیل ذهن انسان در طول هزاران سال تکامل دریافت که باید به نگرانی های خود اهمیت دهد.

این استاد دانشگاه افزود: اگر نگرانی کارساز شکل آمادگی برای دیدن خطرات، کمبودها و مشکلات را نداشت و ذهن ما به صورت جدی از طرق مختلف مثل ایجاد حس ترس، نگرانی و هراس، وادارمان نمی‌کرد که نشانه‌های خطر را جدی بگیریم، بی شک بشر به امنیتی که امروز در تمدن‌های مدرن وجود دارد دست نمی‌یافت.

وی ابراز کرد: ویژگی دیگر نگرانی کار ساز آن است که به سرعت هیجان، لذت و رضایت ما از یک پدیده یا شرایط جدید و مطلوب را کاهش می‌دهد و ما را وادار می‌کند که برای بهبود آن (یا شرایط خود) و پیشرفت تلاش کنیم و این مولفه های بالینی ذهن بشر است که در شرایط کنونی که ویروس کرونا دنیا را در معرض تهدید جهانی برده می تواند به اشکال روانشناسانه کمک کند.

محمد صالح محسنی خاطر نشان کرد: متاسفانه ٨۰ درصد از نگرانی های ما در زندگی دردسرساز است و همین موضوع باعث می شود به دنبال اطلاعات مخرب درباره موضوع نگرانی برویم ولی اگر نگرانی ما کارساز باشد اطلاعاتی را که جمع آوری می کنیم نه تنها مخرب نیست بلکه کمک می کند بحران را به راحتی پشت سر بگذاریم.

وسواس و کرونا

شاید این روزا هممون این فکر از سرمون رد شده که چقد آدمای وسواسی زندگی سختی دارن و خیلیامون یاد آدمای وسواسی دورمون افتادیم و رنجی که اونا می کشن.

اما الان کرونا با ما و با آدمهای وسواسی داره چکار می کنه؟ و چطور می توانیم علیرغم شرایط سختی که داریم مواظب سلامت روان خودمان و آدمهای اطرافمون باشیم.

اول این سوال پیش می آید که کدام یک از رفتارهایی که ما این روزها انجام می دهیم وسواس است؟

این سوال را در سه سطح پاسخ میدهیم:

سطح اول افکار هستند که شامل موارد زیر می باشند

1- کلماتی حاکی از شک و تردید ها ؟ آیا دستامو تمیز شستم؟ اگر دستامو تمیز نشسته باشم چی؟ آیا لباسام تمیزه؟ و …

2- تصاویر ذهنی مداوم (مثل اینکه خودم رو یا عزیزانم رو تصور می کنم که بیمارن و حالشون خیلی بده یا اینکه فوت شدن و خودم رو توی مراسمشون تصور می کنم)

3- میل به انجام ناگهانی و مکرر یک کار ( میل به شستن مداوم دست ها و ضد عفونی کردن مداوم سطوح وقتی که هیچ کدام از اتفاقاتی که لازمه پیشگیری هستند پیش نیامده است)

اگر این فکرها دایما تکرار می شوند و نمی توانیم در مقابل آنها مقاومت کنیم و برای برطرف شدنشان، سریعا یک کار را انجام میدهیم حتی برخلاف میلمان این یک فکر وسواسی است.

سطح دوم نحوه معنی کردن این افکار برای خودمان است که شامل موارد زیر می باشد.

1- مسولیت پذیری بیمارگون : به این معنی که اگر من کمترین مسولیت را در انتقال بیماری دارم باید به هر کاری دست بزنم تا آن را منتقل نکنم (مثل اینکه باید همه جا رو ضد عفونی کنم، باید پیامهای بهداشتی رو برای همه بفرستم، باید مداوم به بقیه تذکر بدم و …) .

2- بیش برآورد خطر: به این معنی که احتمال وقوع بیماری و عوارض آن را به شدت بالا تخمین بزنیم (مثلا اینکه اگر مریض بشیم قطعا می میریم)

3-درآمیختگی فکر و عمل: یعنی فکر درباره یک اتفاق بد احتمال بروز آن را بیشتر می کند (مثلا اینکه اگر این فکر به ذهنم بیاد که همسرم کرونا بگیره حتما اون کرونا می گیره).

4- کنترل ذهنی: یعنی باور به اینکه من باید تمام افکار و ذهنم را کنترل کنم (پس نباید بزارم هیچ فکری از بیماری در ذهن من مرور شه و باید تمام افکارم را کنترل کنم). همین الان سعی کن چند لحظه به بخاری فکر نکنی. چی شد؟ تونستین؟

5- تحمل ناپذیری بلاتکلیفی : یعنی اینکه من باید از همه چیز صد در صد مطمئن باشم.(مثلا من نمی تونم تحمل کنم که آیا من الان سالم هستم یا نه و باید مطمِِِِِِِِِئن بشم که خودم و تمام خانواده ام سالم هستیم . باید قطعا بدونم که تمام خونه ام ضد عفونی شده است )و ..

6- کمال گرایی : یعنی اعتقاد به این که باید همه چیز کامل و بی نقص باشه. (باید صد در صد اطرافم به شکل کامل کامل پاکسازی شه)

و نهایتا سطح سوم که شامل رفتارهای ماست .

در این سطح اگر یک رفتار از روی قصد و با تکرار زیاد انجام شود (10 بار شستن دست ها) طوری که انگار هیچ کنترلی بر انجام آن رفتارها ندارید و مجبور هستید که آنها را انجام دهید علیرغم اینکه خودتان هم نمی خواهید یعنی وسواس گریبان شما را گرفته است.
به عبارتی ما در یک چرخه گیر می افتیم

حالا با این چیزایی که گفتم کدوممون این روزا وسواس بیمارگون گرفتیم.

شاید الان بعضیاتون بگین باید وسواس داشته باشیم تا سالم بمونیم من هم با شما موافقم. اما فکرشو بکنین ما می خوایم از خودمان و اطرافیانمون در قبال یک ویروس محافظت کنیم اگر قرار باشه با کمالگرایی بخوایم این کارو بکنیم یعنی باید تمام محیط خونه، محیط شهر اعم از مغازه ها، محل کار، وسایل حمل و نقل و … همه رو کاملا مطمئن شیم که بهداشتی و سالمن باید تمام آدمهای اطرافمون رو کنترل کنیم تا مو به مو مسائل بهداشتی رو رعایت کنن. باید جلوی تمام فکرای مربوط به بیماری رو سد کنیم و نزاریم اونا به ذهنمون خطور کنن حتی یه ذره اشتباه هم می تونه یه فاجعه پیش بیاره پس نباید اشتباه کنم و نباید بزارم بقیه اشتباه کنن و هزار تا فکر اینجوری به نظرتون وقتی کرونا یک ماه یا دو ماه دیگه رفت چند نفرمون از نظر روانی و بدنی داغون داغونیم یا حتی چند نفرمون با استرسی که به خودمون تحمیل می کنیم سیستم ایمنی بدنمون رو ضعیف کردیم و راه رو برای کرونا باز کردیم؟ احتمالا خیلی هاااااااااااااااااااا

اما چکار میشه کرد؟

اول سعی کنید به شایعه ها توجه نکنید آدما تو بحران ها اضطراب خیلی زیادی دارند و همین باعث میشه که یک سری آدم سود جو برای منافع خودشون شروع به تولید شایعه کنند فرضا تعداد بازدید خبرای یک شبکه یک دفعه کلی بالا میره یا فالورهای یک صفحه اینستاگرام به شدت افزایش پیدا می کنند پس فرصت خیلی خوبی برای خبر دادن حالا هر چه تیتر خبر جذاب تر بهتر.

دوم یادتون باشه خودتون رو خیلی زیاد در معرض اخبار بد قرار ندین چون مغز آدمها تا یک حد به اخبار و خطرات توجه می کنه اگر میزان آسیب ها خیلی زیاد گزارش بشه مغز تمایل به نادیده گرفتن اونها داره و این گاها باعث میشه رفتارهای آسیب زننده بیشتر بشن به عنوان مثال وقتی خبر فوت 10 درصد اعلام میشه فرد به این نتیجه میرسه که حتما می میرم پس دستامو نمی خواد بشورم.

سوم حالا که فرصت پیدا کردین تو خونه با خانوادتون بمونین قدر اون رو بدونین و شروع کنین به امتحان کردن کارهایی که فرصتش رو نداشتید واقعیت اینه که دنیای شلوغ امروز ما رو خیلی از هم دور کرده پس الان که به اجبار تو خونه ایم فرصت بزارم برای شنیدن حرفای دختر نوجوانم، به کیکی که مدت ها می خواستم بپزم، به غذایی که دستورش رو از ایستا گرفتم، فیلمایی که نتونستم ببینم و …

چهارم بهداشت رو در همون حدی که از منابع موثق و رسمی اعلام میشه رعایت کنید مثلا شستن دست ها یک بار به مدت 20 ثانیه کافی است خودتون رو درگیر آداب وسواسی نکنید.

و پنجم داشتن استرس به شدت به سیستم ایمنی آسیب می زنه و لازمه از بین بردن این ویروس داشتن سیستم ایمنی قوی ست پس خودتون رو با تمرینات تنفس عمیق و ریلکسیشن اروم کنید و دعا کنید برای سلامت هممون چون دعا تاثیر روانی عمیقی بر سلامت داره هم چنین الان که مجبورین تو خونه بمونین از تکنولوژی استفاده کنین و با هم تماس تصویری بگیرین تا فاصله هاتون کمتر احساس شه اما حواستون باشه زیاد هم تو شبکه های اجتماعی پرسه نزنین چون پرن از شایعه.

مواظب سلامت روان و جسمتون باشید ایام به کام.

راضیه ایراندوست دکتری روانشناسی سلامت